Specialist Dr. Hilhorst

MYTHES OVER VOEDING EN DIËTEN DOORPRIKT

Dat psoriasis veel meer is dan alleen een huidziekte, is ondertussen beter geweten. Dat psoriasis ook gepaard gaat met andere aandoeningen (de zogenaamde comorbiditeiten), zoals psoriasis-artritis, obesitas en diabetes, is minder bekend. En over de precieze link met voeding doen heel wat (indianen)verhalen de ronde. Dokter Niels Hilhorst, arts en diëtist aan het UZ Gent, onderscheidt voor ons de feiten van de fictie.

Dokter Hilhorst, je bent niet alleen arts met een specialisatie in psoriasis, maar bovendien ook gediplomeerd diëtist. Die vrij ongebruikelijke combinatie komt ongetwijfeld goed van pas op de gespecialiseerde psoriasispraktijk van UZGent.

Dat klopt. Naast psoriasis-artritis en psychosociale problemen lopen psoriasispatiënten onder andere een groter risico op een te hoog cholesterolgehalte, overgewicht, diabetes en leverproblemen. De kans dat er hart- en vaatziekten ontstaan, is groter: het is dus belangrijk dat al deze problemen aangepakt worden. Daarom hebben we hier twee dagen per week een gespecialiseerde psoriasisraadpleging waarbij de dermatoloog nauw samenwerkt met een reumatoloog, psycholoog en diëtist.

Wat voor rol kan voeding dan spelen bij psoriasis?

We weten dat mensen met obesitas een groter risico lopen om psoriasis te krijgen. Daarnaast hebben mensen met psoriasis die ook obees zijn vaak een ergere vorm van psoriasis. Zodra ze weer op een gezond gewicht zitten, verminderen hun psoriasissymptomen in nogal wat gevallen. Het is echter moeilijk om algemene regels op te stellen. Bij sommige mensen worden bijvoorbeeld opflakkeringen vastgesteld als ze rood vlees eten of als ze zuivelproducten consumeren. Maar dat is zeker niet het geval bij iedereen. Zo ontstaan mythes die niet met de werkelijkheid stroken. Wat wel vaststaat is, dat als er sprake is van comorbiditeiten, die wel degelijk aangepakt kunnen worden met behulp van een gezonde voeding, zeker wanneer het over hart- en vaatziekten gaat. Dat geldt overigens niet alleen voor psoriasispatiënten, maar ook voor de rest van de bevolking.

Er zijn nochtans veel diëten die beweren de wijsheid in pacht te hebben. Welke basisregels geven jullie je patiënten mee?

Je hoort inderdaad veel over het pagano- en paleodieet, dat nogal wat fans heeft in geval van inflammatoire ziekten, maar de evidentie voor het gebruik van deze diëten is laag. Als je de diëten in kwestie ook onder de loep neemt, kun je alleen maar besluiten dat het in feite gewoon gaat om een zeer gezond eetpatroon op basis van vooral onverwerkte producten, met weinig ‘lege’ extraa tjes als snoep, frisdrank en chips. Daarom raden we een standaard gezonde voeding aan, met vooral veel groenten en fruit, voldoende water, en weinig snelle suikers en vet. Ook de alcoholinname blijft best beperkt.

Mensen met psoriasis zouden volgens sommigen ook gebaat zijn bij een glutenvrij dieet. Wat is daarvan aan?

Het antwoord op deze vraag is complex. Bij mensen met psoriasis komt vaker coeliakie voor: dat is een aandoening in de darmen waarbij je immuunsysteem reageert op gluten. In dat geval is glutenvrij eten uiteraard wel van nut. In andere gevallen is het nut van een glutenvrij dieet minder bewezen, maar onderzoek hieromtrent is nog steeds lopende.

Kun je als psoriasispatiënt een verschil maken door te vasten?

Wij hebben onderzoek gedaan naar de impact van onderbroken vasten (ook wel bekend onder zijn Engelse benaming intermittent fasting). Daarbij werd een weliswaar zeer beperkte verbetering vastgesteld van de psoriasis bij sommige patiënten. Er werd ook waargenomen dat deze mensen minder jeuk hadden en gewicht verloren; bovenal waren ze positief over het dieet en voelden ze zich beter in het algemeen. De studie duurde slechts drie maanden en misschien is het effect nog beter op langere termijn.

Recent onderzoek toont ook aan dat psoriasispatiënten vaak verstoringen hebben in hun microbioom, de microflora die beschermt tegen ziekteverwekkers en vezels helpt te verteren. We hebben zowel op onze huid alsook in de darmen een microbioom dat een belangrijke rol speelt in de goede werking van beide. Het microbioom speelt onder andere een rol in het reguleren van ons immuunsysteem, beschermt ons tegen andere micro-organismen die ziektes teweegbrengen, en produceert bepaalde vitamines.

Er is de afgelopen jaren veel gekeken naar het microbioom op onze huid. We weten ondertussen dat het microbioom op onze huid zeer sterk samenhangt met onze persoonlijke hygiëne, de huidproducten die we gebruiken en zelfs met de hoeveelheid UV-blootstelling. In het geval van psoriasis, weten we ook dat zowel het microbioom op de huid alsook in de darmen bij mensen met psoriasis verschillend is dan dat van gezonde personen. Maar de resultaten van de studies rond dat onderwerp zijn zeer uiteenlopend en dat komt omdat het een complex domein is én doordat het microbioom van elke mens hoogst individueel is. Het is bijgevolg erg moeilijk om algemene besluiten te trekken. Wat we weten, is dat zowel de darmen als de huid in contact staan met de buitenwereld en een barrièrefunctie hebben. En dat de link tussen beide groot is, maar hoe het verband precies in elkaar zit, moet nog verder worden onderzocht.

Wat voor advies geef je mee aan je patiënten?

Weet je, er bestaan veel diëten en iedereen moet zoeken naar een gezonde manier van eten waar hij of zij zich goed bij voelt, maar de algemene basisprincipes van een gezonde voeding zijn altijd dezelfde. Het is een complex gegeven, maar we kunnen wel besluiten dat een consistent, gezond en regelmatig eetpatroon een gunstige impact heeft. Ze worden nog het best belichaamd door het mediterrane dieet. In feite is dat trouwens aan te raden voor iedereen.

Ik vind het vooral belangrijk om mijn patiënten en hun omgeving bewust te maken van het totaalbeeld van hun aandoening en dat is niet altijd makkelijk: mensen komen naar de dermatoloog om een oplossing te vinden voor hun psoriasis, zonder dat ze daarom bezig zijn met hun overgewicht bijvoorbeeld. De motivatie en bereidheid om daar iets aan te doen, is vaak laag. Dat geldt ook voor overmatig drinken en roken of te weinig bewegen, drie factoren die nochtans ook bijdragen tot een gezonde levensstijl. Idem dito wat stress betreft: stress kan een impact hebben op psoriasis, maar ook op het algemene welzijn en het voedingspatroon. Een deel van de patiënten weten dat al, een ander deel niet. En velen hebben geen idee hoe ze aan de vereiste ommezwaai moeten beginnen. Nochtans ligt de belangrijkste stap bij henzelf: ze moeten willen en volhouden, want het gaat om een levensstijl die je definitief moet aankweken. Aan ons de taak die boodschap te brengen op een manier die niet doemdenkend is. Want gezond leven betekent niet dat niets mag, hè.

Hoe kunnen we nu nog de zorg voor mensen met psoriasis verbeteren?

We moeten de zorg optimaliseren. Als je kijkt naar de bestaande behandelingen voor psoriasis, hebben we denk ik een verzadigingspunt bereikt: er bestaan heel veel efficiënte behandelingen en ik denk dat nu een heel belangrijke stap erin bestaat uit te zoeken hoe we onze zorg optimaal en zonder silo’s gaan structureren. En bepalen hoe we alles en iedereen, zowel patiënten alsook andere zorgverleners, kunnen meekrijgen in het verhaal. Want zelfs in deze tijd zijn er nog steeds te veel patiënten onderbehandeld. Voeding speelt ook zeker een rol in het managen van psoriasis.