Zorg voor je geestelijke gezondheid
Je kunt je onzeker voelen, sociale activiteiten missen of vrij moeten nemen van je werk vanwege je psoriasis.
Of je nu zelf psoriasis hebt of een patiënt ondersteunt, er zijn enkele dingen die je kunt doen om je persoonlijke of professionele relaties te verbeteren.
Zorg voor je geestelijke gezondheid
Psoriasis kan aanvoelen als een strijd en een diepe impact hebben op de patiënten, ook op hun geestelijke gezondheid.
Het is heel gewoon om je gefrustreerd of overdonderd te voelen en je welzijn en levenskwaliteit kunnen aangetast worden. Als je je onzeker of beschaamd voelt over je huid kan dat je sociale situaties doen vermijden of je ervan weerhouden verder te gaan met je dagelijkse leven. Onderzoek toont zelfs aan dat er een aanzienlijke kans is dat wie psoriasis heeft, ook last heeft van depressie, angstgevoelens en stress.
Als je deze symptomen niet herkent en niet behandelt, kunnen ze je beletten je psoriasis op een doeltreffende manier onder controle te houden, wat zowel je lichamelijke als je geestelijke gezondheid kan aantasten. Stress kan zelfs invloed hebben op hoe goed je op de behandeling reageert, opflakkeringen uitlokken of de psoriasis verergeren.
BELANGRIJKE TIP
Het is belangrijk om te praten. Vraag je ondersteunend netwerk om hulp als je je zorgen maakt over je geestelijke gezondheid.
Let op de tekens
Hoewel iedereen kan worstelen met zijn psychisch welzijn, is het waarschijnlijker bij mensen met langdurige gezondheidsproblemen, en er is een verband tussen depressie en psoriasis. Signalen om op te letten zijn o.a.:
- Slaapproblemen
- Je verdrietig of wanhopig voelen
- Verlies van energie
- Verlies van belangstelling voor van alles
- Moeite met concentreren
Een sombere stemming kan na korte tijd verbeteren, maar als je je langer dan 2 weken elke dag het grootste deel van de dag zo voelt, raadpleeg dan een arts. Heb je zelfmoordgedachten? Zoek dan onmiddellijk hulp. Ook al kan het lastig zijn om over je gevoelens te praten, huisartsen en gespecialiseerde consulenten kunnen je steun bieden of je doorverwijzen naar gespecialiseerde hulp.
Bezoek Gamian.eu voor geestelijke gezondheidshulp.
Je kan er ook informatie vinden over ondersteunende netwerken bij jou in de buurt.
Wees niet bevreesd om hulp te vragen. Huisartsen zijn vaak de eerste zorgverleners met wie mensen contact opnemen over geestelijke gezondheid
Denk eraan: je bent niet alleen
Tijdens de duur van de ziekte
- Ongeveer 50% van de psoriasispatiënten geeft aan zich afgewezen en gestigmatiseerd te voelen als gevolg van hun aandoening
- Ongeveer een derde van de mensen met psoriasis heeft last van een depressie
- 37% van de mensen heeft het gevoel dat hun relaties verslechteren als gevolg van hun psoriasis
- Meer dan 37% van de psoriasispatiënten ervaart suïcidale gedachten. Heb je suïcidale gedachten? Zoek dan onmiddellijk hulp
- Meer dan 50% van de psoriasispatiënten heeft moeite met slapen De invloed van psoriasis is persoonlijk
- Mensen met psoriasis vertonen hogere percentages van andere risicofactoren, waaronder roken, alcoholgebruik, overgewicht en een zittende levensstijl1516
Denk eraan om het aan je arts te melden als je iets nieuws opmerkt.
De invloed van psoriasis is persoonlijk
Het verband tussen chronische ziekten en psychische aandoeningen is goed gedocumenteerd.1718 Ook al komen deze uitdagingen vaak voor bij ziekten als psoriasis19, toch verschillen ze van persoon tot persoon. Bovendien staan ze niet altijd in verhouding tot de ernst van psoriasis.2021 Zo kan de ene persoon een kleine psoriasis-plaque op zijn gezicht of geslachtsdelen veel verontrustender vinden20 dan iemand anders die grote plaques op zijn rug heeft.21
Hoe ernstig je psoriasis ook is, of waar die zich ook op je lichaam bevindt: je geestelijke gezondheid behandelen en indien nodig hulp zoeken is even belangrijk als je psoriasisbehandeling zelf.
Denk erom je open te stellen
Het kan ongemakkelijk aanvoelen om met vrienden, familie of collega's een gesprek over depressie te beginnen. Misschien vind je de volgende suggesties nuttig:
- Voer het gesprek in een omgeving waarin je je veilig en ontspannen voelt
- Kies ervoor om met iemand te praten bij wie je je op je gemak en veilig voelt
- Praat erover terwijl je samen iets anders doet, bijvoorbeeld tijdens een wandeling of een autoritje
- Vraag een zorgverlener om aan het gesprek deel te nemen - of je te helpen om het voor te bereiden - om je te begeleiden en een neutraal standpunt in te nemen
- Voer meerdere korte gesprekken in plaats van alles in één keer uit te willen leggen
Als je er klaar voor bent om met anderen over je geestelijke gezondheid te praten, vind je op breakingdepression.eu nuttige tips. Over hoe je het gesprek kunt beginnen, waar je je aandacht op moet richten, tips voor je naasten als jij het moeilijk hebt en andere nuttige tips.
8 stappen om je geestelijke gezondheid onder controle te houden
1. Beheers je stress
Obesitas en gewichtstoename zijn vastgesteld als belangrijke risicofactoren voor psoriasis222324 die je stressniveau kunnen verhogen.16 Lichaamsbeweging is een prima manier om deze risicofactoren te beheersen, want het helpt je gewicht onder controle te houden 25, geeft je stemming een opkikker door het vrijkomen van endorfine 26 en vermindert ontstekingen, wat je symptomen kan helpen verlichten.25
Is lichaamsbeweging problematisch? Dan kunnen zaken als meditatie of mindfulness, bezigheden die je leuk vindt of openlijk praten met je vrienden en familie helpen bij je gemoedstoestand.27
2. Wees eerlijk
Mensen met psoriasis die sociale steun krijgen - of dat nu is van vrienden, familie, collega's, of zelfs van medepatiënten op een forum - voelen zich in hun dagelijkse leven beter en hebben minder kans op depressie.28 Lees onze ‘Psoriasis en relatiegids’, of vind in het hoofdstuk ‘Contact maken met anderen’ voor meer tips over hoe te praten met de belangrijkste mensen in je leven.
3. Bekijk het van dag tot dag
Als je je neerslachtig voelt, kan je misschien gemakkelijker omgaan met de weerslag van je psoriasis op je geestelijke gezondheid, als je niet langer piekert over de toekomst en eventuele problemen. Probeer je te concentreren op het huidige moment, in plaats van op het grotere geheel.27
4. Fris je kennis op
Misschien weet je al veel over psoriasis. Maar of je nu een expert bent of iemand die psoriasis net ontdekt: houd jezelf op de hoogte van het laatste nieuws en van wat er in de pijplijn zit. Je vindt meer over de momenteel beschikbare behandelingen in onze ‘Psoriasis-behandelingsgids’ en de rubriek ‘Welke behandelingen zijn er?’.
5. Krijg je psoriasis onder controle
Een levenslange aandoening als psoriasis kan sommige mensen het gevoel geven dat ze er geen controle over hebben. Met de juiste steun en behandeling kan je je lichamelijke en geestelijke gezondheid onder controle houden. Als je conditie verbetert, kan je depressie dat ook. Volg dus je behandeling zoals je arts of dermatoloog je die heeft voorgeschreven en raadpleeg ze opnieuw als je niet de gewenste resultaten krijgt.
6. Zit wat in de zon
Zelfs op een bewolkte dag, stelt de buitenlucht je bloot aan zonlicht. Dat kan helpen om je biologische klok te resetten en beter te slapen.29 Een betere slaapkwaliteit kan je geestelijke gezondheid helpen verbeteren. Lichttherapie wordt ook gebruikt om zowel stemmingsstoornissen30 als psoriasis te behandelen.31
Wees wel voorzichtig: overmatige blootstelling aan zonlicht kan je toestand verergeren. Het is dus belangrijk om zonnecrème te gebruiken, ook op eventuele psoriasisplaques. Je arts kan je vertellen welke zonnecrème je het best kan gebruiken.32 Het is ook belangrijk je dokter te raadplegen over de juiste hoeveelheid tijd die je in rechtstreeks zonlicht mag doorbrengen32, vooral omdat bepaalde psoriasisbehandelingen je gevoeliger voor de zon kunnen maken.33
7. Spreek met mensen die je situatie begrijpen
Bezoek forums of websites van patiëntenorganisaties waar je met andere psoriasispatiënten kan spreken. Daar kan je een en ander opsteken van mensen die af te rekenen hebben met dezelfde problemen. Dat kan helpen om je minder alleen te voelen. Een goed startpunt is EUROPSO, de website van een Europese patiëntenbelangengroep. Je vindt er plaatselijke groepen en ook waardevolle hulpmiddelen en informatie over hoe je met je aandoening kan omgaan.
8. Zoek professionele hulp
Iedereen heeft wel eens momenten waarop hij zich wat neerslachtig voelt, maar depressie is anders,27 en het kan iedereen overkomen.34 Als je lijdt aan een langdurige aandoening als psoriasis, kan dat je risico op depressie vergroten.28 Als je sombere stemming al twee weken of langer aanhoudt, als je moeite hebt om je dagelijkse leven aan te kunnen of als je het onmogelijk vindt om te genieten van de activiteiten waar je vroeger van hield, kan dat een teken zijn dat je depressief bent.35
Maak een afspraak met een arts, zodat die je indien nodig een behandeling tegen depressie kan voorschrijven en je kan adviseren over andere nuttige maatregelen.27 Dit kunnen verschillende soorten praattherapie zijn27:
- Cognitieve gedragstherapie (CGT), die zich richt op hoe je gedachten en overtuigingen je gevoelens en gedrag beïnvloeden en je helpt aanvaardingsmechanismen te ontwikkelen en je reacties te hertrainen.36
- Interpersoonlijke therapie (IPT), die mensen met depressie helpt die moeilijkheden kunnen hebben in de omgang of de interactie met anderen, door relevante aspecten van relaties aan te pakken.37
- Counseling, waarbij een therapeut zonder oordeel of kritiek naar je luistert terwijl je over je moeilijkheden praat, om je inzicht te verschaffen en je te helpen je eigen oplossingen voor problemen te vinden.38
Sommige medische behandelingen voor geestelijke gezondheid kunnen de symptomen van psoriasis doen opflakkeren.39 Vraag je zorgverlener dus zeker om advies.
Dit kan ook interessant voor je zijn:
Werk samen om een behandeling te vinden
Er is geen pasklare behandeling voor psoriasis. Je arts kan je helpen.
Herken je de symptomen?
Iedereen is anders, maar je herkent misschien de klassieke signalen.
Omgaan met de symptomen
Tips over omgaan met de belangrijkste symptomen van psoriasis.
Referenties
[1]
WebMD; Managing the emotions of psoriasis. Available at: https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/dealing-with-psoriasis Accessed: March 2022.
[2]
Griffiths CEM and Barker JNWN. Lancet 2007;370:263-71.
[3]
Healthtalk. Jobs, work and psoriasis. Available at: https://healthtalk.org/psoriasis/jobs-work-and-psoriasis Accessed: March 2022.
[4]
WebMD. Living with Psoriasis: Tips for Family and Friends. Available at: https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/family-friends Accessed: March 2022.
[5]
WebMD. Talking about your psoriasis with others. Available at: https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/features/explaining-psoriasis Accessed: March 2022.
[6]
PAPAA. Psychological aspects of psoriasis. Available at: https://www.papaa.org/media/2253/psychological_aspects_of_psoriasis.pdf Accessed: March 2022.
[7]
Leino M, et al. Dermatol Ther 2015; 5:107-16.
[8]
WebMD. Your sex life and psoriasis. Available at: https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/psoriasis-sex-tips Accessed: March 2022.
[9]
Everyday Health. The psoriasis-insomnia connection and how to get the sleep you need. Available at: https://www.everydayhealth.com/columns/howard-chang-the-itch-to-beat-psoriasis/help-cant-sleep-psoriasis-insomnia-connection/ Accessed: March 2022.
[10]
National Psoriasis Foundation. About psoriasis. Available at: https://www.psoriasis.org/about-psoriasis/ Accessed: March 2022.
[11]
IFPA. Psoriasis is a serious disease deserving global attention. Available at: https://www.globalpsoriasiscoalition.org/s/Brochure-Psoriasis-is-a-serious-disease-deserving-global-attention.pdf Accessed: March 2022.
[12]
National Psoriasis Foundation. In the workplace. Available at: https://www.psoriasis.org/in-the-workplace/ Accessed: March 2022.
[13]
NHS. Living with psoriasis. Available at: https://www.nhs.uk/conditions/psoriasis/living-with/ Accessed: March 2022.
[14]
VeryWell Health. Psoriasis – common conversation issues. Available at: https://www.verywellhealth.com/conversation-issues-discussing-psoriasis-4779961#general-strategies Accessed: March 2022.