Specialist Dr. Opsomer
Specialisten aan het woord
Dr. Opsomer
MENTALE ONDERSTEUNING VOOR MENSEN MET PSORIASIS
Psoriasis heeft niet alleen een fysieke impact, maar kan ook geestelijk zwaar doorwegen op het leven van de patiënten en dat kan in bepaalde gevallen zelfs aanleiding geven tot depressie. Aandacht voor mentale ondersteuning op maat zou dan ook een essentieel onderdeel moeten zijn van elke behandeling. Het is alvast een aspect dat dermatoloog Michaël Opsomer vooropstelt in zijn praktijk in Brasschaat.
Onderzoek wijst uit dat mensen met psoriasis een groter risico lopen op het ontwikkelen van mentale problemen, waaronder depressie. Hoe komt dat?
Er spelen meerdere factoren. Om te beginnen beseffen mensen die geen psoriasis hebben niet altijd wat voor ernstige mentale impact de aandoening kan hebben. Ze beïnvloedt het zelfbeeld van de patiënten, onder andere doordat de omgeving bijzonder hard kan zijn, waardoor mensen die aan psoriasis lijden bang zijn om sociaal te worden afgewezen. Het is psychologisch zwaar om keer op keer duidelijk te moeten maken dat psoriasis niet besmettelijk is. Al die elementen maken dat mensen niet open durven te zijn over hun aandoening en zich steeds meer terugtrekken. Daardoor kunnen ze geïsoleerd geraken en dat werkt negatieve gevoelens in de hand. Los daarvan weten we ondertussen dat psoriasis ontstaat door chronische ontstekingen in het lichaam en dat bepaalde stoffen die daarmee gepaard gaan, ook teruggevonden worden bij mensen met depressie, maar het is nog onduidelijk wat de oorzaak is en wat het gevolg.
Ik vind het belangrijk mensen inspraak te geven: mensen zijn uiteindelijk toch baas over hun eigen lichaam.
De behandeling van psoriasis zou dus ook best psychologische ondersteuning omvatten. Is dat iets waarmee je rekening houdt bij de opvolging van je patiënten?
Zeer zeker, ook al zal ik me in eerste instantie concentreren op de diagnose en de fysieke behandeling. Vaak hebben patiënten immers al een heel traject afgelegd voor ze hier aankomen. Bij de eerste bezoeken is het dus mijn taak te achterhalen wanneer de ziekte ontstaan is, of er sprake is van comorbiditeiten, welke behandelingen er al geweest zijn en of de patiënt zich daar goed bij voelt. Het psychologische aspect is op dat moment niet prioritair, dat volgt later. Er moet geleidelijk een vertrouwensrelatie ontstaan.
Hoe ga je dan concreet te werk?
Ik tracht steeds de tijd te nemen om mijn patiënten te leren kennen. Concreet stel ik me aftastend op, waardoor mensen zich denk ik beter op hun gemak voelen en opener zullen praten. Dat is overigens veranderd tegenover vroeger vind ik: de tijdsgeest laat meer ruimte voor openheid en voor het individu, er zijn minder taboes. Van mijn kant zal ik alle mogelijke behandelingsopties toelichten, met alle voor- en nadelen die eraan verbonden zijn. Ik vind het belangrijk mensen inspraak te geven: mensen zijn uiteindelijk toch baas over hun eigen lichaam. En als ik denk dat ze er baat bij hebben, zal ik ze doorsturen naar een psycholoog. Verder probeer ik geregeld contact te houden met de huisarts. Die kent zijn patiënten nog altijd beter dan eender welke specialist. Als die wisselwerking met de huisarts goed zit, komen we volgens mij tot de beste resultaten. Alles wordt immers altijd complexer: als wij ons als dermatologen kunnen toespitsen op de nieuwste innovaties binnen onze specialisatie en de huisartsen op de algemene gezondheid van onze gezamenlijke patiënten, met aan beide kanten aandacht voor eventuele psychologische ondersteuning, komen we tot de beste aanpak. Zo vermijden we ook onderbehandeling.
Komt dat nog voor dan?
Toch wel, ondanks de brede waaier van mogelijkheden waarover we vandaag beschikken. Elk geval is anders en niet alle patiënten reageren op dezelfde manier. Als iets niet of onvoldoende werkt, zijn niet alle patiënten mondig genoeg om een alternatief te vragen. Bovendien worden we bij sommige patiënten in bepaalde gevallen geconfronteerd met een gebrek aan motivatie of vrees door onwetendheid. Daarom is het belangrijk om duidelijk uit te leggen hoe elke behandeling werkt, welk traject er moet worden doorlopen en patiënten aldus te helpen de juiste keuze te maken. Ik zal nooit iemand pushen, ook niet als ik zeer enthousiast ben voor een bepaalde behandeling. Soms is het een zoektocht. Ik hanteer altijd een dosis realisme als ik de behandelingen toelicht: als je te veel verwacht, kan het alleen maar tegenvallen. Maar ik wil wel benadrukken dat we mensen met psoriasis vaak heel goed kunnen helpen.
Dat is een hoopvolle boodschap. Nog een laatste woord?
Weet je, mijn interesse voor psoriasis is alleen maar gegroeid sinds ik hier in 2018 begon met mijn eigen praktijk. Het is voor een dermatoloog een heel interessante aandoening, omdat je een spectaculair verschil kunt maken in het leven van je patiënten. Mensen komen soms van heel ver en je ziet ze letterlijk veranderen. Ze gaan zich anders kleden, worden veel zelfverzekerder en staan enthousiaster in het leven. De dankbaarheid die je daaruit put, is precies een van de redenen waarom je arts wordt. Verder mag je nooit vergeten dat psoriasis meer is dan een huidziekte en dat elke behandeling een onderdeel zou moeten zijn van een gezonde levenswijze. Die boodschap wordt niet altijd gehoord. Ik merk wel dat de jongere generatie veel bewuster en gemotiveerder bezig is met haar algemene gezondheid. Dat vind ik een heel bemoedigende en positieve evolutie.
Referenties
[1]
Rapp SR, et al. J Am Acad Dermatol 1999;41:401–7.
[2]
Eghlileb AM, et al. Br J Dermatol 2007;156:1245–50.
[3]
IFPA. psoriasis is a serious disease deserving global attention. Available at: https://www.globalpsoriasiscoalition.org/s/Brochure-psoriasis-is-a-serious-disease-deserving-global-attention.pdf Accessed: April 2022.
[4]
Griffiths CEM and Barker JNWN. Lancet 2007;370:263–71.
[5]
Pompili M, et al. J Int Med Res 2016;44(suppl1):61–6.
[6]
Ferreira BR. et al. J Clin Aesthet Dermatol 2016;9(6):36–43.
[7]
Sahi FM, et al. Cureus 2020;12:e9708.
[8]
Heller MM, et al. Skin Ther Letter 2011;16.
[9]
Moon H-S, et al. Dermatol Ther 2013;3:117–30.
[10]
NHS. Clinical depression. Available at: https://www.nhs.uk/conditions/clinical-depression/symptoms/ Accessed: April 2022.
[11]
MIND. Depression. Available at: https://www.mind.org.uk/information-support/types-of-mental-health-problems/depression/symptoms/ Accessed: April 2022.
[12]
Verhaak PFM, et al. Eur J Public Health 2004; 14(2): 134–40.
[13]
Ginsburg IH & Link BG. Int J Dermatol 1993;32(8): 587–91.
[14]
Kimball AB, et al. J Eur Acad Dermatol Venereol 2010;24(9):989–1004.
[15]
Lønnberg, AS & Skov, L. Expert Rev Clin Immunol 2017;13:27–34.
[16]
Gisondi P, et al. Br J Dermatol 2007;157:68–73.
[17]
Ferro MA, et al. Can J Psychiatry 2017;62(12):845–53.
[18]
Scott KM, et al. J Affective Disorders 2007;103:113–20.
[19]
Ferreira BR, et al. Psychiatr Danub 2017;29:401–6.
[20]
Ryan C, et al. J Am Acad Dermatol 2015;72:978–83.
[21]
Dopytalska, K et al. Reumatologia 2018: 56 (6)392–8.
[22]
Jensen P & Skov L. Dermatology 2016;232:633–9.
[23]
Fleming P, et al. J Cutan Med Surg 2015;19:450–6.
[24]
Armstrong AW, et al. Nutr Diabetes 2012;2:e54.
[25]
Paolucci E, et al. Biol Psychol 2018; 133:79–84.
[26]
WebMD. Exercise and depression. Available at: https://www.webmd.com/depression/guide/exercise-depression Accessed: April 2022.
[27]
MIND. What can I do to help myself for depression? Available at: https://www.mind.org.uk/media-a/2935/depression-2019.pdf Accessed: April 2022.
[28]
Łakuta P, et al. Postepy Dermatol Alergol 2017;34:36–41.
[29]
CDC. Effects of light on circadian rhythms. Available at: https://www.cdc.gov/niosh/emres/longhourstraining/light.html Accessed: April 2022.
[30]
Murphy M. & Peterson M. Sleep Med Clin 2015 March; 10(1): 17–23.
[31]
psoriasis and Psoriatic Arthritis Alliance (PAPAA). psoriasis and the Sun. Available at: https://www.papaa.org/media/2247/psoriasis_and_the_sun.pdf Accessed: April 2022.
[32]
National psoriasis Foundation. Taking Care of Your Skin in Summer. Available at: https://www.psoriasis.org/advance/taking-care-of-your-skin-in-summer/ Accessed: April 2022.
[33]
AAD. psoriasis treatment: a retinoid you apply to the skin. Available at: https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis/treatment/medications/retinoid Accessed: April 2022.
[34]
Mental Health UK. Depression. Available at: https://mentalhealth-uk.org/help-and-information/conditions/depression/ Accessed: April 2022.
[35]
Kennedy S. Dialogues Clin Neurosci 2008;10(3):271–7.
[36]
NHS. CBT. Available at: https://www.nhs.uk/conditions/cognitive-behavioural-therapy-cbt/ Accessed: April 2022.
[37]
Markowitz JC & Weissman MM. World Psych 2004;3(3):136–9.
[38]
[39]
WebMD. Drugs that can trigger psoriasis flares. Available at: https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/drugs-worsen-psoriasis Accessed: April 2022.